PARABENY – NIE-ALERGEN ROKU 2019

W przypadku żywności wytyczne WHO mówią o akceptowalnym dziennym spożyciu do 10 mg/kg masy ciała, ale propyl- i butylparaben (oraz inne z dłuższym łańcuchem alkilowym) rekomendowane są do wykluczenia z diety ze względu na to, że mogą być dysruptorami endokrynnymi (więcej o tym zagadnieniu w naszej ciekawostce tutaj klik).

Zarówno penetracja parabenów przez skórę, jak i ich potencjał uczulający zależy od wielkości cząsteczki. Metyl- i etylparaben nie podrażniają, propyl-, isopropyl-, butyl-, isobutylparaben mają słabe właściwości drażniące, a tylko pentylparaben uznawany jest za drażniący. W testach płatkowych, w których wykrywa się alergeny skórne, stosuje się zwykle mieszaninę 4-5 parabenów, każdy w stężeniu 3-4%. Należy ostrożnie interpretować słabe wyniki pozytywne, ponieważ z takim wysokim stężeniem blisko jest do progu podrażnienia. U pacjentów uczulonych na parabeny, przy testach płatkowych z wykorzystaniem produktów przez nich stosowanych, wynik jest często negatywny, ponieważ stężenie parabenów jest tam poniżej progu wzbudzenia. Ale już przy teście prowokacyjnym (powtarzalnej aplikacji) wyniki mogą być pozytywne. Szacuje się, że nawet ponad 50% wyników z zastosowaniem mieszaniny parabenów jest fałszywie dodatnia. Niestety testów na pojedyncze parabeny raczej się nie stosuje w środowisku dermatologów. Jednak średnia częstotliwość występowania uczuleń na parabeny to zaledwie 1%. Również tylko 1% wszystkich alergii na składniki kosmetyczne spowodowane jest parabenami (wartość ta nieznacznie wyższa dla mężczyzn, niż kobiet). Reakcje alergiczne na parabeny u dzieci są bardzo rzadkie. Ciekawym zagadnieniem jest tzw. paradoks parabenowy. Osoby, u których pojawiła się nadwrażliwość na parabeny przy stosowaniu produktów leczniczych, tolerują jednak kosmetyki zawierające parabeny. Po pierwsze produkty lecznicze stosowane są na skórę w stanie chorobowym (zapalenia, egzemy itd.), podczas gdy kosmetyki stosuje się na skórę zdrową, a różnią się one funkcją barierową, która będzie osłabiona w stanie anormalnym i bardziej podatna na penetrację.

Prawo UE dopuszcza do użycia w kosmetykach następujące parabeny: 4-Hydroksybenzoic Acid, Methylparaben, Ethylparaben oraz ich sole potasowe, wapniowe i sodowe (Potassium, Calcium, Sodium) w maksymalnym stężeniu 0,4% dla jednego i 0,8% dwóch estrów, dopuszczone są również Propylparaben i Butylparaben oraz ich sole sodowe i potasowe, a ich łączne stężenie nie może przekraczać 0,14%. Propyl- i butylparaben są niedozwolone do użycia w kosmetykach pozostających na skórze przeznaczonych dla dzieci poniżej 3 roku życia do okolic podpieluszkowych (a więc wszelkie maści i kremy na odparzenia, ale również chusteczki nawilżane powinny zwrócić uwagę rodziców). Na liście substancji zakazanych w UE są Isopropylparaben, Isobutylparaben, Phenylparaben, Benzylparaben i Pantylparaben.

W chwili obecnej nie ma jednego definitywnego określenia wpływu parabenów na człowieka. Badania in vitro i na zwierzętach sugerują, że mogą istnieć uzasadnione obawy co do ich bezpieczeństwa. Najważniejsze z nich to działanie jako dysruptory endokrynne, kancerogenność (powodowanie raka piersi) i negatywny wpływ na płodność u mężczyzn, ale są one nadal nieuzasadnione w oparciu o istniejące dowody naukowe . Wszystkie oceny bezpieczeństwa, zarówno w kosmetykach, jak i żywności, kończą się jednak konkluzją, że parabeny są substancjami bezpiecznymi. Sformułowanie „paraben free” jest więc bardziej chwytem marketingowym, żerującym na niewiedzy konsumentów, niż stwierdzeniem mającym mocne oparcie w dowodach naukowych.