DYSRUPTORY ENDOKRYNNE

– naśladowaniu biologicznej aktywności naturalnych hormonów poprzez wiązanie się danej substancji z receptorem komórkowym, doprowadzając do nieuzasadnionej odpowiedzi  w złym czasie lub w sposób nadmierny (efekt agonisty);

– wiązaniu się z receptorem, ale nie aktywowaniu go, przez co blokowane jest miejsce dla naturalnych hormonów (efekt antagonistyczny);

– wiązaniu się z białkami osocza krwi, zmieniając tym samym stężenie naturalnych hormonów w krwioobiegu;

– interferowaniu w procesy metaboliczne, wskutek czego występuje oddziaływanie na syntezę i rozpad naturalnych hormonów.

Jakie więc obawy pojawiają się względem dysruptorów i kosmetyków? Wiele substancji może naśladować fizjologiczne hormony, ale udowodniono to dla warunków laboratoryjnych. Jednak zawartości, w jakich występują te składniki w kosmetykach, są wyraźnie niższe, od stężeń w testach in vitro, dla których udowodniono działanie endokrynologiczne. W publikacjach naukowych można znaleźć wiele badań na ten temat, jednak nie ma w nich jednomyślności, czym jest niekorzystny wpływ na zdrowie. Niektórzy badacze uważają, że każda zmiana poziomu hormonów spowodowana jakąś zewnętrzną substancją daje taki efekt, inni z kolei twierdzą, że o zaburzeniach gospodarki hormonalnej można mówić dopiero wtedy, gdy pojawią się wyraźne efekty patologiczne, związane z toksycznością. Dla wielu substancji, o których wiemy, że mogą wpływać negatywnie na układ hormonalny, zależność dawka – odpowiedź jest nie monotoniczna, a więc niemożliwe jest ich wzajemne porównywanie. Kolejnym problemem we właściwej interpretacji wpływu substancji na czynności endokrynne są trudności samego pomiaru, ponieważ negatywne efekty mogą się akumulować i objawić nawet dekady później! Również to, że dla danej substancji potwierdzono, że nie ma wpływu na układ hormonalny, nie oznacza, że w obecności innej, nie wystąpi kumulatywny efekt negatywny. I tak w przypadku kosmetyków, używamy ich wiele, codziennie, przez praktycznie całe życie.

Właściwa definicja dysruptorów endokrynnych, opracowanie popranych metod analitycznych, poprawna interpretacja przyczyna – skutek, dla wielu substancji oskarżanych o negatywny wpływ na gospodarkę hormonalną, nie jest jeszcze zakończona i zatwierdzona przez ogół badaczy. Bardzo ważna uwaga na koniec – nie demonizujmy pewnych klas substancji przez obecność jednego związku wykazującego wpływ na aktywność hormonalną.

A w następnej ciekawostce więcej o najbardziej „podejrzanych” o efekt dysruptywny substancjach w kosmetykach.